Jaka pieśń na uwielbienie po Komunii świętej?
Niniejszy tekst został poświęcony śpiewom na uwielbienie po Komunii św. gdyż wydaje się, że właśnie to on nastręcza organistom, dyrygentom chórów, kierownikom zespołów muzycznych, kantorom najwięcej trudności. Repertuar pieśni wykonywanych w czasie tej części mszy św. jest bardzo różny i z przykrością trzeba stwierdzić, że nie odpowiada on często teologii tego obrzędu i stoi w sprzeczności z dokumentami Kościoła omawiającymi ten temat.
Co możemy usłyszeć w naszych kościołach podczas uwielbienia po Komunii św.? Od pieśni maryjnych takich jak: Stabat Mater, Ave Maria, O Matko litościwa; czy Była cicha i piękna jak wiosna; poprzez pieśni eucharystyczne o charakterze adoracyjnym jak: Chwała i dziękczynienie, Wielbię Ciebie, O mój Jezu w Hostii skryty; Pan zstąpił z nieba;pieśni do Jezusa Chrystusa: Cóż Ci Jezu damy czy wreszcie piosenki religijne: Już teraz kwitną we mnie Twe ogrody, Jezus najwyższe imię, Jezu zostań w nas, O mój Boże kocham Cię czy Liczę na Ciebie Ojcze, O cuda, cuda. Także w tym miejscu pojawiają się śpiewy okresowe (adwentowe, kolędy, wielkopostne, pasyjne, wielkanocne).
Jak zatem Dokumenty Kościoła rozwiązują ten problem?
Należy stwierdzić, że nie wiele jest dokumentów, które podejmują ten właśnie problem. Treść pieśni podczas tej części mszy św. podaje instrukcja Tres abhinc annos (Trzy lata temu) wydana w 1967 roku. W numerze 15. tego dokumentu czytamy: „We Mszy św. z udziałem ludu można przed modlitwą po Komunii św. (postcommunio), jeśli byłoby to wskazane, zachować przez pewien czas święte milczenie, albo zaśpiewać lub odmówić psalm lub pieśń pochwalną, np. Ps 33 Benedicam Domino, Ps 150 Laudate Dominum in sanctuario eius, kantyki Benedicite, Benedictus. W numerze tym zostały wymienione psalmy i kantyki wielbiące (psalm 34, psalm 150, kantyk Błogosławcie Pana, Błogosławiony jesteś), teksty zaś, adoracyjne zostały wyłączone.
Instrukcja Inaestimabile donum powtarza to, co było powiedziane w poprzednim dokumencie. W numerze 17. czytamy: „Należy zalecać wiernym, aby nie zaniedbywali obowiązku należnego dziękczynienia po Komunii św., bądź to podczas sprawowania obrzędu: zachowując chwilę milczenia, śpiewając jakiś hymn lub psalm, albo inną pieśń pochwalną, to po zakończeniu obrzędu, trwając według możliwości na modlitwie przez pewien przeciąg czasu”. Dodatkowe wyjaśnienie znajdujemy w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego w numerze 88., w którym czytamy: „Po rozdaniu Komunii świętej, zależnie od okoliczności, kapłan i wierni przez pewien czas modlą się w ciszy. Jeśli okaże się to stosowne, całe zgromadzenie może też wykonać psalm lub inną pieśń pochwalną albo hymn”. Takie wyjaśnienia podają dokumenty Kościoła, choć krótkie, ale jasne i pozwalające na wyciągnięcie konkretnych wniosków, co do treści śpiewów jak i przeżywania tej części liturgii Mszy św.
Jako uzupełnienie lektury dokumentów Kościoła w tym względzie musimy sięgnąć do wydanych Wskazań Episkopatu Polski po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Wskazania te zostały przyjęte na 331. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski dnia 9 marca 2005 r. W numerze 42. tego dokumentu czytamy: „Po rozdaniu Komunii św. zależnie od okoliczności kapłan i wierni przez pewien czas modlą się w ciszy. Jeśli okaże się to stosowne, całe zgromadzenie może też wykonać psalm lub inną pieśń pochwalną albo hymn” (OWMR 88). Niech jako owoc Roku Eucharystii pozostanie w naszych wspólnotach praktyka śpiewów uwielbienia po Komunii świętej. Wskazania Episkopatu Polski przypominają zalecenia zawarte w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego, (…) oraz podkreślają, aby w naszych wspólnotach jako owoc Roku Eucharystii pozostała praktyka śpiewów uwielbienia po Komunii św.
Śpiew uwielbienia w swojej treści powinien być skierowany do Boga Ojca lub do Boga Ojca przez Jezusa Chrystusa w Duchu świętym. A zatem do tej kategorii nie zaliczają się śpiewy eucharystyczne (np. Jezu w Hostii utajony) czy śpiewy na poszczególne okresy roku liturgicznego (adwentowe, kolędy, wielkopostne, wielkanocne) czy wreszcie piosenki religijne ( np. O cuda, cuda dzisiaj niepojęte itd.).
W dostępnych śpiewnikach kościelnych (Śpiewnik Siedleckiego, Exultate Deo, Śpiewnik Liturgiczny) możemy znaleźć około 70 pieśni, które treściowo odpowiadają uwielbieniu po Komunii św. Wymieńmy, zatem niektóre z nich: Będę Cię wielbił mój Panie, Błogosławcie Pana wszystkie dzieła Pańskie, Błogosławiony Pan Bóg Izraela, Ciebie Boże wielbimy, Ciebie Boga wysławiamy, Czego chcesz od nas Panie, Cały świat niech śpiewa tę pieśń, Dzięki o Panie, Dziękujemy Ci Ojcze nasz, Dziękczynne pieśni, Dzięki o Boże Ojcze, Godzien jesteś, Niech cały świat z radością wielbi Boga, Niech się radują niebiosa i ziemia, Ojcze chwała Tobie, Panie mój cóż Ci oddać mogę, Panie nasz Boże uwielbiamy Twoje imię, Pieśń wdzięczności, Radośnie Panu, Tobie cześć Tobie chwała, Upadnij na kolana, Uwielbiaj duszo moja sławę Pana mego, Wszystko, co żyje niech wielbi Pana. To tylko niektóre ze śpiewów uwielbienia. Musimy również pamiętać, że dokumenty zalecają również chwilę milczenia po Komunii św. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wówczas wykonać muzykę instrumentalną najlepiej organową oczywiście odpowiednio dobraną. Zagadnieniu muzyki instrumentalnej w liturgii poświęcimy osobny artykuł.
Na zakończenie warto jeszcze raz przytoczyć zachętę Episkopatu Polski by jako owoc Roku Eucharystii w naszych wspólnotach parafialnych pozostała praktyka śpiewów uwielbienia po Komunii św.
Ks. dr Andrzej Widak
źrodło: www.wsd.rzeszow.pl
